Trans-Atlantyk
Adaptacja jednej z najważniejszych polskich powieści XX wieku. W 1981 roku w łódzkim Teatrze im. Stefana Jaracza reżyser Mikołaj Grabowski obsadził w roli Gonzala w „Trans-Atlantyku” wg Witolda Gombrowicza mało wówczas znanego aktora Jana Peszka. W ten sposób Autor znalazł swego Aktora, a właściwie aktorów, bo i sam Mikołaj Grabowski podjął się zadania niezwykle trudnego – wcielił się w Witolda Gombrowicza, w jego imieniu interpretując i spajając sceniczne obrazy „Trans-Atlantyku”. Spektakl Teatru TV z 1991 r. jest telewizyjną adaptacją tamtej inscenizacji. Został zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji.
Gombrowicz opisuje w „Trans-Atlantyku” swoje przeżycia używając śmiechu, ironii, prowokacji intelektualnej. Burzy dogmaty, prowokuje i walczy ze stereotypami. Bezkompromisowo sportretował grupę polskich emigrantów w Argentynie czasu wybuchu II wojny światowej.
Gombrowicz (Mikołaj Grabowski) z „Trans-Atlantyku” to jednocześnie widz i uczestnik opowiadanego świata. Reżyserem rozdającym w nim role jest Gonzalo – w interpretacji Jana Peszka – na przemian infantylny i demoniczny, śmieszny i groźny zarazem.
Obrazy wyłaniają się z gombrowiczowskiego monologu, z jego narracji. Znak scenograficzny ma tu wyłącznie funkcjonalne znaczenie, brak jakichkolwiek ornamentów. Karasie, szaty Gonzala, szlachecki strój barona uczestniczą w grze, w definiowaniu sytuacji prowokowanych przez Reżysera.
Autor: Witold Gombrowicz
Adaptacja i reżyseria: Mikołaj Grabowski
Realizacja TV: Krzysztof Łopalewski
Scenografia: Jacek Ukleja, Tomasz Paul
Muzyka: Józef Rychlik
Premiera 1991 r.
Czas: 142 min.