Przerwanie działań wojennych

Zapis rozmów kapitulacyjnych pomiędzy oficerami Komendy Głównej AK a Erichem von dem Bachem – głównodowodzącym siłami niemieckimi walczącymi z powstaniem w Warszawie. Scenariusz Juliusza Machulskiego został napisany na podstawie relacji Kazimierza Iranka-Osmeckiego znanej pod tytułem „Ostatni akt” i opublikowanej przed paroma laty w Polsce w zbiorze „Powołanie i przeznaczenie”. Kazimierz Iranek-Osmecki, jako szef polskiej delegacji, zapisał precyzyjnie przebieg kilkunastu godzin negocjacji, jakie Powstańcy prowadzili z von dem Bachem 2 października 1944 w Ożarowie pod Warszawą.

Mało kto zdaje sobie sprawę z sukcesu polskich negocjatorów. Mimo militarnej przegranej Powstania, był to bowiem sukces. Przez 63 dni zawodowa armia niemiecka, nie mogła pokonać armii słabo uzbrojonych Powstańców. Gdyby Niemcy mogli złamać opór Warszawy siłą, nie przystąpiliby do rozmów kapitulacyjnych. Armia Krajowa nie podpisała bezwarunkowej kapitulacji, ale poddała się na własnych warunkach. Skrajnie wycieńczeni Powstańcy, potrafili pod ciężkim ostrzałem, przygotować prawniczym językiem, po niemiecku, projekt umowy kapitulacyjnej, który później prawie bez poprawek został przyjęty przez von dem Bacha.

Nieustępliwi negocjatorzy osiągnęli wszystko, co można było: wyjście z bronią; status żołnierza AK dla wszystkich biorących udział w Powstaniu; wreszcie to, że do niewoli prowadzić ich będą niemieccy żołnierze z Wehrmachtu, a nie SS. Von dem Bach w czasie rozmów spędzonych z Polakami, wielokrotnie podkreślał ich sprawność i bojową skuteczność. Nie mógł się nadziwić, że w warunkach konspiracji tak świetnie udało się wyszkolić młodych żołnierzy.

W rolach głównych wystąpili Piotr Fronczewski, Krzysztof Stelmaszyk, Jerzy Schejbal, Adam Woronowicz, Grzegorz Damięcki, Ireneusz Czop.


Autor: Juliusz Machulski
na podstawie relacji Kazimierza Iranka-Osmeckiego „Ostatni akt”
Reżyseria: Juliusz Machulski
Zdjęcia: Witold Adamek

Scenografia: Wojciech Żogała

Konsultacja historyczna: dr Janusz Marszalec