Kriton

Dialog więzienny autorstwa Platona – jednego ze starożytnych filozofów wszech czasów. Do osadzonego w celi śmierci Sokratesa, czekającego na wykonanie wyroku, wczesnym świtem przychodzi Kriton, jego przyjaciel i uczeń. Spektakl Dariusza Karłowicza.



Kriton (Piotr Cyrwus) nie jest w stanie zrozumieć spokoju Sokratesa (Jerzy Trela), który został skazany na śmierć za sprzeniewierzenie się ateńskiej religii oraz szerzenie niemoralności wśród młodych obywateli. Wiekowy filozof odpowiada wprost przyjacielowi: „Byłoby to wielce niestosowne, Kritonie, gdybym okazał w moim wieku wzburzenie wobec nadchodzącej śmierci”. Kriton jest gotowy wykupić Sokratesa z więzienia, namawia go do emigracji. Stary filozof próbuje mu wyperswadować ten pomysł, ponieważ uważa, że oznaczałoby to rzeczywiste sprzeniewierzenie się prawom ustanowionym przez Ateńczyków. Ponadto uważa Sokrates, że nie wolno odpowiadać niegodziwością i złym uczynkiem na takie samo (podłe) postępowanie. Dla filozofa sprawiedliwie postępowanie oznacza także akceptację niesprawiedliwych wyroków większości. Hipokryzją oraz błędem byłoby podważanie praw i nakazów panujących w ojczyźnie (polis), którym się hołdowało przez całe dotychczasowe życie.




Z dialogu dowiadujemy się, że Sokrates mógł wielokrotnie opuścić Ateny, także podczas samego procesu, ale nie zdobył się na to. Wielokrotnie dawał świadectwo postawie patriotycznej, także jako żołnierz w ateńskiej armii. I do końca nim pozostał, umierając w służbie idei, odniósł prawdopodobnie najbardziej chwalebne zwycięstwo w dziejach.



Pierwszy poemat na fortepian „Wyspę syren” z tryptyku „Metop” Karola Szymanowskiego wykonał Ireneusz Boczek.



Autor: Platon