Komedia amerykańska

Sztuka Alfreda Nowaczyńskiego w reżyserii Juliusza Machulskiego. Spektakl z 1996 roku. Adolf Nowaczyński (1876-1944), który nie stronił od awantur w pisaniu i w życiu, człowiek nieprawdopodobnie dowcipny, pamflecista i satyryk uwielbiał prowokować publiczność, a wszystkim jego wystąpieniom literackim i publicystycznym towarzyszyła aura skandalu. Był autorem niebywale płodnym, uprawiał najróżniejsze formy satyryczne, ale najważniejszą dziedziną jego działalności pozostawał dramat – współczesne komedie i wodewile, historyczne panoramy i wielkie kroniki. Po wojnie jego twórczość odeszła w zapomnienie.

Juliusz Machulski w swojej adaptacji znalazł dowcipny pomysł na rozwiązanie licznych, rozwichrzonych wątków dramaturgicznych – kolejne osoby dramatu „od siebie” powiadamiają pokrótce widzów, jak rzecz się miała u Nowaczyńskiego i co wyleciało w adaptacji. Ważniejsze jednak, co zostało – lekka, pełna kalamburów i żartów językowych historyjka, po trosze pastisz komedii gangsterskiej, z groteskowo naszkicowanymi typami amerykańskich Polonusów.

Chicago, rok 1931. „Rajter” ze starego kraju odwiedza familię Szcześniaków, którym wyjątkowo poszczęściło się w interesach. Papa Szcześniak (w tej roli Jan Machulski) zrobił fortunę „na karpetach”, a teraz jako właściciel „Szcześniak Furniture Company” jest niekoronowanym „królem mebli” w Chicago. Jego syn Walenty (Leon Charewicz), z zawodu balsamator, wielki amator „kręglów”, ma największy w mieście zakład pogrzebowy. Synowa Liliana (Ewa Ziętek), której mowa i mentalność zdradzają nader proste pochodzenie, kolekcjonuje „ręczne obrazy”, z nudów gra „z nutów”, marzy o karierze literackiej. Córka Gloria (Małgorzata Kożuchowska) gra w tenisa, przyrządza koktajle i świetnie się zapowiada. O młodszym synu Jimmym (Piotr Szwedes), który zwąchał się z Alem Capone, w rodzinie póki co się nie mówi. Autor z Warszawy (Paweł Wawrzecki) zjawia się w Chicago w ciekawych czasach – w okresie prohibicji i narastającego gangsteryzmu, rozgorączkowanego politykierstwa i spektakularnych bankructw wielkich instytucji finansowych. Do Papy Szcześniaka zgłaszają się gangsterzy z „propozycją nie do odrzucenia”...

Autor: Adolf Nowaczyński

Scenariusz i reżyseria: Juliusz Machulski

Scenografia: Andrzej Przedworski

Kostiumy: Elżbieta Radke

Muzyka: Janusz Grzywacz

Zdjęcia: Grzegorz Kuczeriszka

Czas trwania: 73 min.