List biskupów

„List biskupów” (2015)

Rok 1965 był szczególny dla relacji polsko-niemieckich. W czasie Soboru Watykańskiego II polscy biskupi, wykorzystując zbliżające się 1000-lecie chrztu Polski, skierowali odezwę do narodu niemieckiego, że przebaczają i proszą o przebaczenie. Film w reżyserii Mirosława Borka ukazuje kulisy tamtych wydarzeń.

Opis filmu:
Prośba o wybaczenie, skierowana do Niemców, w czasie kiedy wciąż żywa była w Polsce i Europie pamięć o ofiarach II wojny światowej, wzbudziła wściekłość w komunistycznych władzach Polski, a w społeczeństwie polskim konsternację. Jakby tego było mało, odpowiedź biskupów niemieckich była spóźniona, nie zawierała przeprosin i nie odnosiła się do podstawowej tezy listu, jakim była chęć ostatecznego uregulowania relacji pomiędzy Polską i Niemcami, w tym powojennych zmian terytorialnych i granicy na Odrze i Nysie. Znaczna część społeczeństwa i niemieckie media odniosły się krytycznie do polskiej inicjatywy.

Jaki mieli cel i na co liczyli polscy biskupi występując z tak radykalnym posłaniem? Chęć prowadzenia własnej polityki zagranicznej ponad komunistyczną władzą? Wybaczenie traktowane wyłącznie w kategoriach teologicznych, czy też misterny plan obliczony na najbliższe dziesięciolecia? Dlaczego nie powstrzymał ich tragiczny kontekst historyczny: milionowe ofiary wojny, zniszczony kraj, przesunięcie granic i związane z tym wypędzenia ludności polskiej ze wschodu, a niemieckiej z tzw. ziem odzyskanych, brak trwałej administracji kościelnej na dawnych terenach niemieckich, brutalna obecność Rosjan i otwarta wojna z religią, istnienie dwóch państw niemieckich, z których jedno zostało uznane za przyjaciela?

Uroczystości milenijne, które trwały w Polsce od maja do października 1966, przyniosły jeszcze jedno zaskoczenie: mimo wszystkich wątpliwości i zmasowanej propagandy, polscy wierni stanęli po stronie biskupów.

Również niemieckie środowiska katolickie nie były zadowolone ze zdawkowej odpowiedzi na list polskich biskupów. W marcu 1968 roku w miasteczku Bensberg pod Kolonią zebrała się grupa 149 katolickich intelektualistów (Bensberger Kreis). Podpisano memorandum, w którym wzywano rząd RFN i niemiecki episkopat do uznania granicy na Odrze i Nysie. Memorandum wywołało falę protestów, a sygnatariuszy przedstawiano, jako lewaków i zdrajców.

Jednak, już rok później, do władzy doszła koalicja SPD - FDP, w roku 1970 Willy Brandt i Józef Cyrankiewicz podpisali traktat o normalizacji stosunków między RFN i PRL. Strona niemiecka potwierdziła ustaloną w Poczdamie zachodnią granicę Polski, natomiast rząd PRL zezwolił na wyjazdy do Niemiec w ramach łączenia rodzin. Papież Paweł VI utworzył na włączonych do Polski terenach cztery nowe diecezje: opolską, gorzowską, szczecińsko - kamieńską, koszalińsko-kołobrzeską i podporządkował je odpowiednim polskim metropoliom.

Scenariusz i reżyseria
Twórcą filmu „List biskupów” jest znany reżyser, scenarzysta i producent filmowy Mirosław Bork, który w swoim dorobku ma takie produkcje jak „Daleki dystans”, „Konsul”, „Cudze szczęście”, „Niepodległość” i Wojna światów”. Bork jest laureatem Nagrody Mediów Publicznych.

Data premiery, kraj produkcji
Polski film dokumentalny „List biskupów” miał swoją premierę w 2015 roku.

Zdjęcia
Twórcą zdjęć do filmu dokumentalnego „List biskupów” jest Piotr Wojtowicz.

Czas trwania filmu
Film „List biskupów” trwa 49 minut.

Nagrody i nominacje
Za film reżyser Mirosław Borek został uhonorowany Nagrodą Specjalną Ewangelickiego Biskupa Polowego – Srebrną Szablą.

Gdzie obejrzeć film „List biskupów”?
Cały film „List biskupów” online oglądaj za darmo na vod.tvp.pl